چرا دیگران را تحقیر می کنیم؟

روانشناسی تحقیر 

ما ایرانی‌ها هزاران خصوصیت خوب و نیکو داریم، اما در کنار این خصوصیات خوب، گاهی نیز به ویژگی‌هایی برمی‌خوریم که چندان خوشایند نیستند.

واقعیت این است که برخی از ما در خانه، محیط کار یا مدرسه عادت داریم دیگران را تحقیر کنیم، به‌طور مثال برای دیگران اسم می گذاریم یا با طعنه و کنایه، به آنها نیش و زخم‌زبان می زنیم.

این موضوع را با دکتر ابراهیمی‌مقدم، روان‌شناس مطرح کردیم و ایشان از زاویه‌‌ای دیگر به این موضوع نگاه کردند. شما هم همراه ما باشید.

یکی از شایع‌ترین انواع تحقیر، اسم گذاشتن روی افراد است. شاید جالب نباشد بگویم، اما خیلی اوقات می‌بینیم که والدین برای تنبیه یا تربیت فرزندشان از کلمات احمق، تنبل و امثال آن استفاده می‌کنند. به نظر شما چنین رفتاری، چه تبعاتی به همراه خواهد داشت؟

به نکته مهمی اشاره کردید. اگر کودکان را با گذاشتن اسم نامناسب تحقیر کنیم، آنها باور می‌کنند که دارای این صفات و خصوصیات هستند. در نتیجه عزت نفس آنها از دست می‌رود و گاهی ممکن است از حضور در جمع و ارتباط با دیگران خودداری کنند.

تحقیر کردن در کودکی دردسرسازتر است یا بزرگسالی؟

تحقیر کردن در هر سنی مشکل‌ساز است اما در کودکان می‌تواند تاثیرگذارتر باشد، زیرا قدرت تاثیر کلمات بر کودکان بیشتر است. هر واژه یا جمله‌ای که به کودک گفته شود، به همراه خود پیام مهمی درباره کودک و رابطه او با دنیای خویش دارد. این پیام‌ها تبدیل به یک باور می‌شوند و در آینده و بزرگسالی برای او دردسرساز خواهند شد. متاسفانه کودکان به آن حد از توانایی نرسیده‌اند تا مطالبی را که به ذهن‌شان وارد می‌شود، جداسازی کنند و مانع بعضی از آنها شوند.

کودک، پدر و مادر خود را عقل کل می داند و باور دارد که آنها همه چیز را می‌دانند و سخنانشان مثل یک قانون است.

بهداشت روانی در کودکان و بزرگسالان بر چند اصل استوار است و نخستین اصل آن احترام به شخصیت خود و دیگران است.

افرادی که خود یا دیگران را با الفاظ یا صفات ناخوشایند خطاب می‌کنند، به تدریج سلامت روان خود را ار دست می دهند.

تکرار تحقیر کودک از سوی والدین، موجب مخدوش شدن عزت‌نفس کودک خواهد شد.

نتیجه‌اش چه می‌شود؟

خب، اگر عزت‌نفس داشته باشیم، برای برخورد با مشکلاتی که در زندگی خصوصی و شغل‌مان بروز می‌کند، آمادگی بیشتری داریم. به تعبیری می‌توانیم در پی هر شکست، روی پایمان بایستیم و نیروی بیشتری برای از نو شروع کردن خواهیم داشت.

هر چه عزت‌نفس ما سالم‌تر باشد، به دیگران احترام بیشتری می‌گذاریم و با

آنها برخورد بهتر و منصفانه‌تری خواهیم داشت، زیرا آنها را تهدیدی علیه خود

نمی دانیم.

در مقابل هر چه عزت‌نفس ما کمتر باشد، امید و آرزویمان دچار نقصان می‌شود و احتمال موفقیت‌مان کاهش می‌یابد.

هر چه عزت‌نفس ما بیشتر باشد، با اشخاص روابط سالم‌تری برقرار می‌کنیم. دلیل آن هم این است که افراد همانند‌، یکدیگر را جذب می‌کنند و سالم‌ها به هم می‌رسند، لذا اگر دوستی دارید که مدام در پی تحقیر دیگران یا خود شماست، می‌توانید هم به عزت‌نفس خودتان شک کنید و هم به انتخاب‌تان!

افراد با عزت‌نفس بالا و پایین چه‌طور دوستانشان را انتخاب می‌کنند؟

ما اصولا مایل به برقراری ارتباط با کسانی هستیم که عزت‌نفس بیشتری دارند و برای خود ارزش قایل هستند. به همین ترتیب اگر برای خودمان ارزش قایل شویم و اجازه ندهیم که دیگران ارزش و اعتبار ما را خدشه‌دار سازند، بیشتر احتمال دارد که افراد باعزت نفس بالا را به دور خود جمع کنیم.

برعکس اگر برای خودمان ارزشی قایل نباشیم و اجازه دهیم به راحتی مورد تحقیر و سرزنش دیگران قرار گرفته و یا خدای ناکرده الفاظ و کلمات نازیبا در مورد ما به کار بردند، به تدریج شاهد خواهیم بود که اطرافیان و دوستان ما نیز از زمره کسانی هستند که در تحقیر خود و دیگران مهارت دارند!

و به‌ عنوان حرف آخر، لطفا درباره عزت‌نفس و رابطه آن با احترام به دیگران هم توضیح دهید.

هر چه عزت‌نفس ما سالم‌تر باشد، به دیگران احترام بیشتری می‌گذاریم و با آنها برخورد بهتر و منصفانه‌تری خواهیم داشت، زیرا آنها را تهدیدی علیه خود نمی دانیم.

از این گذشته، احترام گذاشتن به خود، مقدمه و شرط لازم احترام گذاشتن به دیگران است.

در نظر داشته باشید که با داشتن عزت‌نفس خوب و سالم، بدخواه دیگران نمی‌شویم، از بی‌اعتنایی دیگران نمی‌ترسیم و نگران تحقیر و خیانت نخواهیم بود.

کوتاه سخن اینکه، اشخاصی که به احساس ارزشمندی خود رسیده‌اند، با مهربانی، سخاوت و تعاون اجتماعی بیشتری با دیگران برخورد می‌کنند.

البته داشتن احساس خوب از خویشتن شرط لازم برای رسیدن به حال خوب است، اما شرط کافی نیست. عزت‌نفس جایگزین دانش و مهارتی که شخص برای رسیدن به موفقیت به آنها نیاز دارد نخواهد شد، اما احتمالا می‌تواند به یاد گرفتن این دانش و مهارت کمک کند. 

تهیه مصاحبه: دکتر مجید سلطانی

با خوردن کیوی به جنگ سرما خوردگی بروید

شما درباره خواص کیوی چه شنیده‌اید؟ به نظرتان این میوه، منبع کدام یک از ویتامین‌ها و املاح است؟

ظاهر متفاوت کیوی همراه با طعم خاصش آن را برای همه جالب توجه کرده است. اصلیت این میوه به کشور چین برمی‌گردد و مردم آن دیار به این میوه "یانگ تاوو" می‌گفته اند تا آنکه در اوایل قرن بیستم تخم این میوه توسط مسافران نیوزلندی خریداری شد. آنها این میوه را گوس‌بری نامیدند، اما در سال 1961 کیوی به عنوان یک دسر گران‌قیمت وارد منوی رستوران‌های آمریکایی شد و مردم این کشور نام آن را به کیوی تغییر داده و با این نام، کم کم به تمام دنیا معرفی شد.

پُر از ویتامین C

با سرد شدن هوا بسیاری از میوه‌ها و سبزی‌هایی که منبع غنی ویتامین C هستند در دسترس ما قرار می‌گیرند، از انواع مرکبات گرفته تا کلم‌های مختلف و حتی کیوی. انگار خداوند می‌خواهد با نعمات بی‌پایانش ما را از سرماخوردگی و بیماری عفونی محافظت کند.

کیوی یکی از منابع غنی ویتامین C است و می‌دانید که خوردن مواد غذایی غنی از این ویتامین، ابتلا به سرماخوردگی را کاهش می دهد. مطالعات نشان داده‌اند که هر یک عدد کیوی متوسط، 57 میلی‌گرم ویتامین C است. به این دلیل متخصصان تغذیه، این میوه را منبع عالی این ویتامین معرفی می‌کنند.

همچنین ویتامین C یکی از آنتی اکسیدان های قوی است. بررسی‌ها نشان داده اند افرادی که در برنامه غذایی روزانه خود از انواع آنتی اکسیدان‌ها استفاده می‌کنند، کمتر به بیماری‌های قلبی عروقی ، سکته ی قلبی و انواع سرطان‌ها دچار می شوند و سیستم ایمنی بدن‌شان هنگام مقابله با استرس‌، قوی‌تر عمل خواهد کرد.

یادتان باشد که هر چه کیوی‌ رسیده‌تر باشد، آنتی اکسیدان بیشتری خواهد داشت و مغذی‌تر خواهد بود.

محافظ قلب و روده

علاوه بر ویتامین C، کیوی منبع مناسب فیبر غذایی نیز است، طوری که در هر یک عدد آن، 2/5 گرم فیبر وجود دارد. بررسی‌ها نشان داده‌اند، رژیم‌هایی که فیبر غذایی بالایی دارند، نمی‌گذارند سطح کلسترول خون به حد غیرمجاز و بیمارگونه برسد و به این ترتیب خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی‌عروقی و حملات قلبی کم می‌شود.

فیبرها سطح قند خون را نیز در حد طبیعی تنظیم می‌کنند. به این دلیل خوردن این میوه برای دیابتی‌ها، کسانی که سابقه بیماری قلبی دارند و یا چربی خونشان بالاست، توصیه می‌شود.

همچنین، به دلیل متصل شدن فیبرها به ترکیبات سمی در روده بزرگ و دفع سریع‌تر آنها، احتمال بروز سرطان روده به حداقل می‌رسد.

مفید برای آسم

همان‌طور که گفتیم این میوه سرشار از ویتامین ‌C است. دیده شده، دریافت این ماده مغذی در کاهش علایم بیماری آسم بسیار موثر است.

در مطالعه‌ای روی 18737 کودک ساکن مرکز و جنوب ایتالیا مشاهده شد، کودکانی که در هفته 5 تا 7 عدد کیوی می خوردند، دارای مشکلات تنفسی کمتری نسبت به کودکانی بودند که فقط یک عدد از این میوه را می‌خوردند. آنها کمتر به سرفه خصوصا سرفه‌های شبانه و مزمن دچار می شدند.

در خانه و آشپزخانه

این میوه را می‌توانید در دمای اتاق البته به دور از نور آفتاب و گرما قرار دهید.

کیوی را در کنار سیب، گلابی و یا موز قرار ندهید، زیرا از این میوه‌ها گازی متصاعد می‌شود که موجب رسیدن بیش از اندازه کیوی‌ خواهد شد، اما در صورتی که کیوی نارس بود، می‌توانید آن را در کاغذ به همراه میوه‌های یاد شده قرار داده تا فرایند رسیدن آن انجام شود.

مبتلایان به سنگ کلیه و صفرا، کیوی نخورند

علی رغم تمام فواید کیوی، باید بگویم که این میوه اگزالات فراوانی دارد. اگزالات ماده ای است که وقتی وارد بدن میشود، به کلسیم موجود در غذا متصل شده و در اندام هایی مانند کلیه‌ها و کیسه صفرا موجب تشکیل سنگ می‌شود. به همین دلیل نباید حداقل 2 تا 3 ساعت قبل و بعد از مصرف لبنیات و سایر منابع غذایی کلسیم و حتی قرص‌های کلسیم کیوی خورد، زیرا هم کلسیم جذب نمی‌شود و هم در افراد مستعد، احتمال تشکیل سنگ بالا می‌رود. 

دکتر مهرداد اخوان بهبهانی

هفته نامه سلامت

ارتش حرفه ای به جای سربازی

طرح یا لایحه اصلاح قانون نظام وظیفه چندماهی است که در دستور کار مجلس قرار دارد. چندی پیش نیز کمیسیون امنیت ملی مجلس فراخوانی را برای ارائه نظر در مورد خدمت سربازی اعلام کرد. در راستای این فراخوان مطالب زیر به سمع و نظر می رسد.

اخبار بسیار خوشایندی از برخی اصلاحات در حوزه نظام وظیفه به گوش می رسد که جای بسی خوشوقتی و سپاس دارد که برخی از آنها اجرایی شده و برخی بعد از تصویب قانون اجرایی می شود: کاهش مدت خدمت به 18 ماه، طرح بیمه درمانی سربازان و خانواده هایشان، افزایش مدت زمان شرکت در کنکور، افزایش حقوق سربازان (البته به اذعان فرمانده نیروی انتظامی علی رغم افزایشهای صورت گرفته هنوز حقوق بسیار اندک است.) بیمه بیکاری و...

اما به نظر می رسد در میان تمام این محسنات، توجه و تفتن به یک نکته خالی است که اتفاقا نکته ای بسیار کلیدی است: ارتش حرفه ای 

ارتش حرفه ای چیست

سربازی میراث ناپلئون بناپارت است که توسط رضاشاه به ایران وارد شد. اما به مرور کشورهای جهان به ضعفها و ناکارآمدی های سربازی و ناسازگاری آن با حقوق بشر و حق انتخاب و آزادی جوانان پی بردند و به همین دلیل خدمت سربازی را حذف نموده و به جای آن ارتش حرفه ای را که مبتنی بر سربازی داوطلبانه است بنیان نهادند. در ارتش حرفه ای از سربازانی که به اجبار و به دلیل ترس از محرومیت از خدمات عمومی یا مجازات به سربازی می آیند، خبری نیست بلکه تنها از کسانی که مایلند در امور نظامی فعالیت کنند ثبت نام به عمل می آید و پس از تایید صلاحیتهای مندرج در قانون با آنها قراردادهای معمولا 5 ساله به امضا می رسد و در مقابل دریافت حقوق و مزایای کافی به خدمت ارتش در می آیند. این سیستم به دلیل کارآمدی و فواید بی شمارش به سرعت در جهان رواج یافت و اکنون 109 کشور از مجموع 197 کشور جهان سربازی را حذف کرده و ارتش حرفه ای بنیان گذاشته اند. اکثر کشورهای باقی مانده نیز طرح هایی عمدتا 5-3 ساله برای ایجاد ارتش حرفه ای تدوین کرده اند. 

فواید ارتش حرفه ای

1- افزایش کارایی نیروهای مسلح؛ یک گروه کوچک، حرفه ای و آموزش دیده از تعداد بی شمار سربازان وظیفه کم آموزش دیده کاراتر هستند. به خصوص آنکه امروزه شیوه جنگها تغییر کرده و فزونی نفرات عامل موثری در برتری نظامی نیست.

2- افزایش تخصص گرایی نیروهای مسلح: مدت زمان اندک خدمت سربازی امکان تخصصی شدن نیروهای نظامی را به حداقل کاهش می دهد اما ارتش حرفه ای بر تخصصی شدن و حرفه ای شدن نیروهای نظامی استوار است.

3- انگیزه بالا: به علت آنکه سربازان در ارتش حرفه ای داوطلبانه آمده و حقوق کافی دریافت می کنند دارای انگیزه بالایی هستند که با سربازان وظیفه به هیچ وجه قابل مقایسه نیست.

4- استفاده از فن آوری های نوین و پیشرفته: به دلیل آنکه در سیستم سربازی اجباری، سربازان زیاد و فراوانی در اختیار است، میزان استفاده از فن آوری های نوین در قیاس با ارتش حرفه ای کم و توسعه آن نیز آهنگی کند دارد.

5- کاهش ریسک امنیتی: سربازان وظیفه وارد اماکن و فضاهای نظامی می شوند و به علت تعداد زیاد و زمان اندک، امکان نظارت و گزینش تمام آنها وجود ندارد و این امر ریسک امنیتی- اطلاعاتی را افزایش می دهد. در ارتش حرفه ای این ریسک به حداقل خود می رسد.

6- کاهش هزینه های اقتصادی دولت: درست است که سربازان وظیفه در مقایسه با سربازان ارتش حرفه ای حقوق بسیار اندکی دریافت می کنند اما با توجه به تعداد بی شمارشان و از سوی دیگر هزینه های هنگفت صورت گرفته در سازمان وظیفه عمومی و... برای شناسایی، اعزام و یا معافیت مشمولین و نهایتا تعقیب فراریان و.... هزینه های سربازی وظیفه هم کم نیست. حال اگر ضریب کارآمدی این دو را در نظر بگیریم بی تردید هزینه های سربازی وظیفه بیشتر خواهد شد.

7- نداشتن معایب سربازی وظیفه: سربازی وظیفه در کنار محاسنی که دارد، معایبی نیز دارد که از فواید آن فزونی می گیرد و ارتش حرفه ای از بسیاری از این معایب مبراست: ایجاد دشواری در مسیر ازدواج جوانان، صعب نمودن و دیر وارد شدن جوانان به بازار کار، سپری شدن نزدیک به 2 سال عمر جوانان در مسیری مخالف خواست آنان، برخی موارد مشاهده شده در پادگانها، دوری از خانواده، اضطرابها و ناآرامی های روانی و... 

وضعیت ارتش حرفه ای در جهان

پیشتر در گزارشی به بررسی وضعیت سربازی در جهان پرداختیم که جهت مشاهده اسامی کشورها به گزارش مراجعه نمایید. از میان 197 کشور جهان 109 کشور سربازی را حذف کرده و ارتش حرفه ای دارند. 29 کشور سربازی کمتر از یک سال دارند. در 8 کشور از سربازان در امور نظامی مسلحانه استفاده نمی شود. 10 کشور سربازی انتخابی دارند. 15کشور از ترکیب سربازان داوطلب و اجباری استفاده می کنند. ایران به همراه 25 کشور دیگر 18 ماه و یا بیشتر سربازی، بدون حق انتخاب و همراه با به کار گیری در امور عملیاتی نظامی دارند؛ که متاسفانه نشان می دهد علی رغم تمام اصلاحات و بهبودها هنوز با وضع مطلوب فاصله داریم. در میان همسایگان ایران کشورهای افغانستان، عراق، عربستان، عمان، قطر، امارات متحده، پاکستان و بحرین سربازی اجباری را لغو کرده اند.

اگر امروزه توجیه ضرورت سربازی برای جوانان آسان نیست، در آینده و با توجه به روند رو به رشد ارتش حرفه ای و حذف سربازی در جهان، صعب و محال خواهد شد. از اکنون باید فکری کرد.

نکات بسیار مهم

1- امروزه که اکثر کشورها ارتش حرفه ای دارند و بسیاری در مسیر حرکت به سمت آن هستند، تحقق ارتش حرفه ای اجتناب ناپذیر شده و به همین دلیل است که ضرورت دارد نمایندگان مجلس در اصلاحیه خود بر این قانون به ارتش حرفه ای توجه کنند و الا به نظر می رسد در زمانی نه چندان دور مجددا این قانون باید به اصلاح سپرده شود.  

2- تحقق ارتش حرفه ای کاری نیست که بتوان در زمانی کوتاه آن را محقق کرد؛ چرا که این روند باید به صورتی انجام شود که به توان دفاعی نیروهای مسلح کوچکترین خدشه ای وارد نشود.  به همین دلیل است که باز هم ضرورت دارد نمایندگان از هم اکنون به این مساله توجه کنند. به عنوان مثال کشورهایی چون آلبانی، استونی، اوکراین، صربستان، کرواسی هم اکنون طرح های 3 تا 5 ساله برای تحقق ارتش حرفه ای دارند که اکثرا در سال 2010 سربازی اجباری را حذف خواهند کرد. تایوان طرحی ده ساله طراحی کرده که هر سال ده درصد از شمار سربازان اجباری کم میشود. با توجه به تحولات اخیری که سپاه در ساختار خود ایجاد نموده بستر مناسبی برای گذار به ارتش حرفه ای ایجاد شده است. 

3- طرح ارتش حرفه ای منافاتی با استفاده از سربازی اجباری در زمان جنگ ندارد و می تواند تنها ناظر به زمان صلح باشد. چنانچه کشورهای زیر سربازی اجباری را حذف کرده و ارتش حرفه ای ایجاد کرده اند اما این حق را برای نیروهای مسلح گذاشته اند که در شرایط اضطراری مانند جنگ از سربازی اجباری هم بهره بگیرد:  اتیوپی، بنگلادش، بلیز، هلند، شیلی، بلژیک، ایرلند، بولیوی، اروگوئه. 

4- طرح ارتش حرفه ای منافاتی با آموزش های دفاعی و نظامی به جوانان ندارد. چنانچه مثلا تایوان تاکید کرده که بعد از حرفه ای شدن ارتش، دوره سربازی حذف می شود اما دوره آموزش آن به قوت خود باقی خواهند ماند. اتفاقا بر اساس قانون اساسی ایران دوره آموزش سربازی قابل حذف شدن نیست اما می توان دوره بعد از آموزش را در یک روند تدریجی و برنامه ریزی شده حذف کرده و ارتش حرفه ای را جایگزین آن نمود. 

5- این مقاله از  تحولات و اصلاحات کمی و کیفی صورت گرفته در ساختار و شیوه سربازی در چند سال اخیر استقبال می کند و به هیچ وجه قصد نادیده گرفتن آنها را نداشته است. 

نظر شما در مورد خدمت سربازی در ایران چیست؟

گروه جامعه و سیاست