حسابداری صنعتی یکی از دشوارترین و در عین حال جذابترین انواع حسابداری است .
حسابداری صنعتی یا حسابداری بهای تمام شده رشته ای از حسابداری مدیریت است که مربوط میشود به تنظیم بودجه و تعیین هزینه های استاندارد و هزینه های واقعی عملیات و هزینه مراحل تولید و دوایر یا محصولات و تجزیه انحرافات و تعیین سودآوری یا مصرف وجوه اجتماعی .
برای رسیدن به این هدفها ، حسابها طبقه بندی ، ثبت ، تجزیه و تحلیل و تفسیر می شوند تا ارتباط هر هزینه با مراحل تولید و توزیع کالا و خدمات مشخص شود .
حسابداری صنعتی همان طور که از اسم آن هم مشخص است در ارتباط با صنعت و موسسات تولیدی کاربرد دارد . به همین دلیل این نوع از حسابداری بسیار مورد توجه مدیریت است .
در موسسات تولیدی یا کارخانه ها به علت نوع فعالیت و همچنین شکل فروش محصولات ، نیاز مدیریت به اطلاعات بهای تمام شده تولیدات ، بسیار دقیق و حساس است . زیرا در این نوع از موسسات به این دلیل که محصول نهایی از ترکیب مواد و هزینه های تبدیل که همان دستمزد نیروی کار مستقیم و هزینه های سربار است تولید می شود به همین علت باید توجه خاصی به اقلام تشکیل دهنده بهای تمام شده داشته باشیم .
به همین علت مدیریت در تلاش است تا با استفاده از روشهای مختلف و حسابهای کنترلی در هر زمان که نیاز باشد در کمترین فرصت اطلاعات مربوط به بهای تمام شده محصولات را در اختیار بگیرد . مسلما این مسئله از وظایف اصلی حسابداران است . حسابداران با استفاده از روشهای مختلف به این کار اقدام می کنند .
روشهای حسابداری صنعتی که به شش دسته تقسیم می شوند عبارتند از :
۱- هزینه یابی جذبی
۲- هزینه یابی مستقیم
۳- هزینه یابی برآوردی یا تخمینی
۴- هزینه یابی سفارش کار
۵- هزینه یابی مراحل تولید یا مرحله ای
۶- هزینه یابی استاندارد
هر یک از این روشها خود دارای توضیحات کاملی است که من در اینجا به توضیح مختصری از هر کدام این روشها اکتفا میکنم .
۱- هزینه یابی جذبی یا کامل : شیوه ای از هزینه یابی که در آن جمع هزینه های مستقیم ( به تحقیق ) و هزینه های ثابت ( به تقریب ) در بهای تمام شده کالای ساخته منظور می شود . بر عکس در هزینه یابی مستقیم ، فقط هزینه های متغیر ( از جمله سربار متغیر ) جزء بهای تمام شده محسوب می گردد و هزینه های سربار ثابت ( به عنوان هزینه های دوره ) جداگانه در حساب سود و زیان همان دوره ای که هزینه به عمل آمده است منظور می شود .
۲- هزینه یابی مستقیم یا نهایی : این اصطلاح آمریکایی و مترادف آن در انگلستان Marginal Costing معمول و به معنی این است که جمع هزینه های متغیر محصول را مهمترین مقیاس هزینه تولید آن محصول محسوب کنند . به این استدلال که هزینه های متغیر با میزان تولید و افزایش و کاهش آن ، بالا و پائین می رود .
۳- هزینه یابی برآوردی یا تخمینی : الف - هزینه ای که برای یک قرارداد یا تصمیم خاص پیش بینی شده است .
ب - مخارجی که پس از فروش ایجاد می شود .
حسابداری یک سیستم است که در آن فرآیند جمع آوری، طبقه بندی ، ثبت، خلاصه کردن اطلاعات و تهیه گزارشهای مالی و صورتهای حسابداری در شکل ها و مدلهای خاص انجام می گیرد. تا افراد ذی نفع درون سازمانی مثل مدیران سازمان و یا برون سازمانی مثل بانک ها، مجمع عمومی سازمان مورد نظر و یا مقامات مالیاتی بتوانند از این اطلاعات استفاده کنند. به همین دلیل فردی که تحصیلات دانشگاهی ندارد، بیشتر دفتردار است تا حسابدار. چرا که گزارشهای این دسته از افراد مطابق استاندارد نیست و پردازش کافی نمی شود و بیشتر تراز حسابها می باشد. برای مثال یک حسابدار تجربی نمی تواند براحتی بین دارایی کوتاه مدت و بلند مدت تفاوت قائل شود و یا نمی داند که چگونه باید معاملات ارزی را در دفاتر ثبت کرد.
حسابداری به عنوان یک نظام پردازش اطلاعات، داده های خام مالی را دریافت نموده، آنها را به نظم در می آورد.
محصول نهایی نظام حسابداری گزارش ها و صورت های مالی است که مبنای تصمیم گیری اشخاص ذی نفع (مدیران ، سرمایه گذاران ، دولت و …) قرار می گیرد.
ماهیت :
یک حسابدار متخصص، در آینده می تواند مدیر مالی یک سازمان یا شرکت گردد یعنی می تواند به مدیریت یک شرکت ایده بدهد که منابع موجودش را در چه راههایی سرمایه گذاری نماید تا استفاده بهینه کند و یا اگر شرکت به منابع مالی جدید نیاز داشت یک مدیر مالی بر اساس دانش آکادمیک خود می تواند بگوید که از چه طریقی باید تامین مالی کرد. و مجموع این فعالیت ها خارج از توانایی یک حسابدار تجربی است.
«حسابداری یک سیستم اطلاعاتی است که با فراهم کردن اطلاعات لازم کمک می کند تا سرمایه گذارها، اعتبار دهندگان، مدیران و دولت نسبت به مسائل اقتصادی بهتر بتوانند، تصمیم بگیرند.
برای مثال اگر شخصی بخواهد در یک شرکتی سرمایه گذاری کند، تمایل دارد که وضعیت مالی آن شرکت و یا نتایج عملیات آن شرکت را در طی سالهای قبل بداند. موضوعاتی که به صورت گزارشهای مالی توسط حسابداران تهیه می شود.
«حسابداری به منظور جوابگویی به نیازهای انسان به وجود آمده است. به همین دلیل با گذشت زمان و به موازات گسترش فعالیت های اقتصادی و افزایش پیچیدگی آن ، هدفها و روشهای حسابداری برای جوابگویی به نیازهای اطلاعاتی، توسعه یافته است. چرا که اشخاص، شرکت ها و دولت برای تصمیم گیری در مورد توزیع مناسب منابع مالی نیاز به اطلاعاتی قابل اتکا دارند که این اطلاعات را به یاری حسابداری می توان به دست آورد. از سوی دیگر انجام سرمایه گذاری یکی از مواد ضروری و اساسی در فرآیند رشد و توسعه اقتصادی کشور است و سرمایه گذاران نیز از بعد عرضه سرمایه، تا حد امکان سعی دارند منابع مالی خودرا به سویی سوق دهند که کمترین ریسک و بیشترین بازده را داشته باشد. یعنی به دنبال برآورد ریسک سرمایه گذاری ها خواهند بود. این در حالی است که یکی از مبانی اساسی برای محاسبه ریسک بازار شرکت ها ، استفاده از اطلاعات تولید شده توسط سیستم حسابدای است.
رشته حسابداری از جمله رشته هایی است که از داوطلبان هر سه گروه آزمایشی ریاضی و فنی ، علوم تجربی و علوم انسانی دانشجو می پذیرد.
آینده شغلی ، بازار کار ، درآمد:
به نظر می رسد فارغ التحصیلان دوره های تحصیلات تکمیلی این رشته، آمادگی و پختگی بیشتری برای حضور در بازار کار دارند.
نتیجه یکی از تحقیقات دانشگاه «کلمبیا» مبنی بر این بود که از از دهه ۷۰ به بعد همه شرکتهای موفق، شرکتهایی بوده اند که مدیر آنها تحصیلات مالی داشته است. چون از این دهه به بعد اطلاعات نقش مهمی پیدا کرده است و مهمترین اطلاعات نیز، اطلاعات مالی است که تاثیر بسیاری در تصمیم گیری روسای شرکت ها دارد.
«فرصت های شغلی یک حسابدار بسیار گسترده است و از پایین ترین سطح تا بالاترین سطح را در بر می گیرد. و با وجود این که در دانشگاههای مختلف کشور اعم از دولتی ، غیرانتفاعی و آزاد، دانشجویان بسیاری در رشته حسابداری تدریس می کنند اما تعداد فارغ التحصیلان بیکار این رشته از بیشتر رشته ها کمتر است. چون از یک موسسه کوچک گرفته تا بزرگترین کارخانه های کشور حداقل برای تهیه اظهارنامه مالیاتی به حسابدار نیازمند هستند.
همچنین دانش حسابداری در بخش مالیات کاربرد وسیعی دارد. چون محاسبه سود به یاری حسابداری امکان پذیر است و تعیین مقدار سود نیز مبنای محاسبه مالیات شرکتها اعم از دولتی و خصوصی می باشد.
فارغ التحصیلان این رشته پس از اتمام تحصیل می توانند در سطوح مختلف و شاخه های متفاوت عهده دار انجام امور مالی گردند که شرح آن چنین است:
الف) حسابداری
فارغ التحصیلان می توانند در کلیه موسسات و واحدهای تجاری، اعم از دولتی یا خصوصی به عنوان حسابدار در شاخه های زیر مشغول کار شوند:
حسابداری مالی: در کلیه شرکتها و موسسات تجاری و غیرانتفاعی.
حسابداری صنعتی : در کلیه واحدهای صنعتی و شرکتهای تولیدی.
حسابداری دولتی : در کلیه سازمانها و ادارات دولتی به عنوان حسابدار یا عامل ذیحساب.
حسابداری مالیاتی : در ادارات دارایی.
حسابداری بیمه : در موسسات بیمه .
حسابداری بانکها : در شعبه ها و سرپرستی بانکها .
حسابداران پس از مدتی اشتغال به کار حسابداری می توانند در سمت مدیریت مالی واحدهای تجاری ، ایفای نقش نمایند.
ب ) حسابرسی
فارغ التحصیلان رشته حسابداری قادرند با توجه به شاخه های حسابداری در بند الف در حرفه حسابرسی شاغل شوند. شاغلان حرفه حسابرسی در یک تقسیم بندی کلی به دو گروه اصلی تفکیک می شوند :
حسابرسان داخلی : این گروه از حسابرسان ، کارمند واحد مورد رسیدگی هستند، و در واقع رابط میان هیات مدیره و شرکت بوده و گزارش رسیدگی خود را به طور هفتگی ، ماهانه یا سالانه به مدیرعامل و هیات مدیره ارائه می دهند . این گروه از حسابرسان عملیات داخل واحد تجاری را رسیدگی می کنند.
حسابرسان مستقل: این گروه از حسابرسان، افرادی هستند که در موسسات حسابرسی مشغول کار هستند و بر اساس قرارداد میان شرکتها یا سازمانها با این موسسات، عملیات حسابداری و مالی واحد تجاری را بر اساس اصول و موازین حسابداری مورد رسیدگی قرار می دهند و گزارش خود را به مجمع عمومی صاحبان سهام ارائه می کنند. در واقع حسابرسان مستقل رابط میان صاحبان شرکت و هیات مدیره شرکت می باشند.
در حال حاضر در ایران ، سازمان حسابرسی به عنوان یک سازمان دولتی ، بزرگترین موسسه حسابرسی است و در کنار آن سایر موسسات حسابرسی دولتی و خصوصی مشغول فعالیت می باشند.
توانایی های مورد نیاز و قابل توصیه:
داشتن شم ریاضی در رشته حسابداری از اهمیت بسیاری برخوردار است. به همین دلیل دانش آموزان رشته ریاضی در این رشته موفقتر هستند. البته این بدان معنا نیست که دانش آموزان رشته علوم انسانی قادر به ادامه تحصیل در رشته حسابداری نیستند بلکه باید تلاش کنند تا از دانش ریاضی خوب و یا حداقل متوسطی برخوردار باشند.
همچنین یک حسابدار باید بتواند بخوبی گزارش کارهای خود را ارائه دهد. بنابراین باید در ادبیات فارسی مسلط بوده و نگارش خوبی داشته باشد. این ویژگی بخصوص در سطوح بالاتر این رشته یعنی حسابرسی و مدیریت مالی اهمیت بسیاری دارد.
در آزمون هر سه گروه آزمایشی درس ریاضی به عنوان مهمترین درس این رشته ضریب ۴ دارد.
دانشجوی حسابداری باید صادق و رازدار باشد چون در آینده تمام اسناد و مدارک یک سازمان را در اختیار دارد و اگر فرد رازدار و در کل با اخلاقی نباشد لطمات زیادی به آن شرکت و در نهایت به جامعه وارد می آورد. این مساله بخصوص در حسابرسی اهمیت بیشتری دارد زیرا اگر یک حسابرس که وظیفه بررسی گزارشات مالی یک سازمان و تایید صحت و سقم آن را بر عهده دارد، درستکار نبوده و یا شهامت ابراز مشکلات را نداشته باشد، می تواند به نابسامانی های اداری و مالی یک جامعه دامن بزند.
و بالاخره یک حسابدار برای موفقیت در این دنیای پر از رقابت و تغییر و تحول باید خلاق، مبتکر، صبور و منضبط باشد.
علاقه به امور مالی و تجزیه و تحلیل های آن، عامل موفقیت دانشجوی حسابداری است.
وضعیت ادامه تحصیل در مقاطع بالاتر:
تا مقطع دکترا امکان ادامه تحصیل وجود دارد.
نظر یک فارغ التحصیل مشغول به کار در این رشته :
دانشجوی این رشته باید تحمل ساعتها کار در پشت یک میز و صندلی و سرو کار داشتن با اعداد و ارقام را داشته باشد. همچنین باید دقیق و منظم باشد تا در جمع بندی اعداد و ارقام دچار مشکل نگردد.»
وضعیت نیاز کشور به این رشته در حال حاضر:
آموزش حسابداران و شرکت موثر آنها در فراهم آوری اطلاعات مالی دقیق و قابل اعتماد، و تجزیه و تحلیل این اطلاعات برای توسعه پایدار در کشور در حال توسعه ای مانند ایران اهمیت فراوانی دارد. چرا که وجود اطلاعات دقیق، اعتماد برانگیز، بموقع و مربوط به فعالیت های اقتصادی، نه تنها لازم بلکه حیاتی است. علاوه بر این اطلاعات مالی حاصل از فعالیت های اقتصادی که بوسیله نظام های حسابداری گزارش می شود، می تواند از انحراف مسیر پیش بینی شده ، اتلاف منابع اقتصادی و اخلال در برنامه های توسعه اقتصادی جلوگیری کند.
دکتر ثقفی نیز در این باره می گوید:« چون این رشته فقط به کلاس و معلم نیاز دارد متاسفانه در سالهای اخیر، بسیاری از شهرهای دورافتاده که حتی یک حسابدار مجرب و متخصص ندارد، رشته حسابداری را با استفاده از اساتید کم تجربه دائر کرده است و در نتیجه فارغ التحصیلان دانشگاههای فوق حسابدارانی ناکارآمد هستند که نمی توانند، جذب بازار کار شوند. البته آنچه گفته شد شامل حال فارغ التحصیلان توانمند این رشته نمی شود چون هر فرد سرمایه گذار و هر موسسه اعتباری برای سرمایه گذاری یا اعتبار دادن به حسابدار نیاز دارد. »
نکات تکمیلی :
چند سال پیش وقتی که آقای . ت ریاست یکی از کارخانه های ایران را بر عهده گرفت با اخم های در هم و چهره های عبوس کارگرانی روبرو شد که ۶ ماه بود حقوق نگرفته بودند و امید چندانی نیز به رئیس جدید نداشتند. اما رئیس جدید که فارغ التحصیل رشته حسابداری بود با مدیریت قوی و درست خویش نه تنها کارخانه مورد نظر را از ورشکستگی نجات داد بلکه امروزه این کارخانه یکی از بهترین کارخانه های کشور است که محصولات آن به خارج از کشور صادر می گردد و در حال حاضر نیز نحوه کار رئیس یاد شده به عنوان یک شیوه نوین در دانشگاهها تدریس می شود.
آنچه خواندید سرگذشت واقعی یکی از کارخانه های کشور است.
بر گرفته از : پایگاه علمی آموزشی حسابداری
قسمت اول
کلمه روبات از یک واژه زبان چک به نام «Roboa» مشتق شده و به معنی کارگران اجباری است و همین معنی، تا حدودی وظایف و نحوه عملکرد روباتها را در دنیای واقعی نشان میدهد. اکثر روباتها در دنیای واقعی به منظور انجام دادن کارهای سخت یا خطرناک یا نیازمند دقت زیاد مورد استفاده قرار می گیرند. هدف از طراحی آنها انجام مأموریتهایی است که بشر یا قادر به انجام آنها نیست یا عامل خستگی و پایین آمدن دقت بشر در انجام کارهای یکنواخت، تأثیر زیادی در عملکرد او در اجرای آن کارها دارد.
ساختار بدن انسان به صورت کلی به پنج جزء اصلی تقسیم میشود:
1- سازه یا اسکلت بندی بدن انسان
2- سیستم عضلانی که وظیفه حرکت دادن سازه بدن انسان را برعهده دارد.
3- سیستم حسگرهای موجود در بدن که اطلاعاتی را در مورد بدن و محیط اطراف دریافت میکند.
4- منبع انرژی که عضلات و سنسورها را حرکت میدهد.
5- سیستم مغز که اطلاعات گرفته شده از حسگرها را پردازش میکند و دستورات لازم را به عضلات و سیستم های حرکتی میدهد.
البته علاوه بر موارد ذکر شده، ما دارای هوش و اخلاق نیز هستیم و موارد نامبرده فقط سیستمهای فیزیکی قابل لمس بدن انسان را شامل میشود.
یک روبات از تعداد زیادی اجزا، مانند موارد نامبرده تشکیل شده است. یک روبات معمولی دارای یک سازه فیزیکی، یک موتور، یک سیستم حسگر، یک منبع تغذیه و یک مغز کامپیوتری است که تمامی این المان ها را کنترل میکند.
به طور کلی روباتها، ماشینهایی هستند که میتوانند رفتار انسان و حیوان را تا حد زیادی مانند آنها انجام دهند.
در این مقاله به بررسی مفاهیم اولیه علم روباتیک میپردازیم و نحوه عملکرد روباتهای مختلف را مورد بررسی قرار میدهیم.
آقای Yoseph Engelberger، یکی از افراد با سابقه در زمینه روباتیک صنعتی، میگوید: «من نمی توانم یک روبات را تعریف کنم، اما موقعی که یکی از روباتها را میبینم، می توانم واژه قابل تعریفی برای آن داشته باشم.» هر یک از ما تعریف متفاوتی از روبات در ذهنمان نقش بسته است. هر یک از روباتها وظایف و عملکرد متفاوتی دارند. ممکن است با تعدادی از روباتهای معروف آشنا باشید که در زیر توضیحات کلی راجع به آن ها آورده شده است:
- R2D2 و C-3PO: در فیلم جنگ ستارگان که هوشمند، سخنگو و دارای شخصیت نیز بودند.
- AIBO: محصول شرکت سونی یک روبات سگ نما است که میتوانست از طریق تبادل اطلاعات با انسان، بیاموزد.
- Dekster: روبات انساننمای جدید شدهاند که میتواند از طریق آزمون و خطا به مرور راه رفتن و در نهایت دویدن را فرا بگیرد.
- روباتهای صنعتی که روباتهای خودکار هستند و در خطوط مونتاژ صنایع مختلف به کار گرفته می شوند.
- Data: روباتهای انسان نما در فیلم Star Trek
- Battle Bot: سربازان و جنگنده های کنترل شونده توسط انسان از راه دور.
- اتومبیل هایی که در سطح کره مریخ حرکت میکنند.
- Minds storms: که کیت های آموزش روباتیک می باشند.
با این تعریف روباتها از ماشین های متحرکی که ما میشناسیم،(مانند اتومبیل ها که کنترل اکثر اجزای آنها توسط قطعات مکانیکی است) متفاوتند. اکثر روباتها دارای اجزا و قسمت های اساسی هستند و اغلب یک بدنه متحرک دارند، تعدادی از آنها با چرخهای متصل به بدنه حرکت میکنند، برخی از آنها روی زمین میخزند، دستهای حول محورهای ثابتی دوران میکنند و فقط قسمتهایی از بدنه آنها حرکت میکند. بعضی برای عبور از موانع سخت طراحی شده اند و دارای بدنه انعطاف پذیر برای تطبیق با شرایط محیطی هستند. این المان ها و بازوهای مکانیکی دوار یا ثابت توسط اتصالاتی با مختلف به یکدیگر متصلند. تعدادی از روباتها از موتورهای الکتریکی شامل موتورهای DC و موتورهای Step یا موتورهای سرو (servo) و... استفاده میکنند، تعدادی از solenoid (سیم پیچ های استوانه ای) و تعدادی دیگر نیز از سیستم های هیدرولیکی یا نیوماتیکی برای به حرکت درآوردن اجزای خود استفاده میکنند. در سولونویدها با استفاده از میدان مغناطیسی ناشی از عبور جریان الکتریکی از داخل یک سیم پیچ می توان میله هایی را در درون آنها وادار به حرکت خطی کرد و این حرکت خطی مانند انقباض یا انسباط عضلانی بدن انسان، باعث حرکت المان های صلب دیگر یا چرخش آن ها میشود.
در سیستمهای هیدرولیکی یک پمپ مورد نیاز است تا مایع (که معمولاً روغن های مخصوص است) را با فشار زیاد وارد مدار هیدرولیکی کند. در سیستم های نیوماتیکی که با هوای فشرده کار میکنند نیز یک کمپرسور هوا یا یک مخزن نگهدارنده هوا فشار بالا مورد نیاز است. این وسایل مانند یک باتری در مدارهای الکتریکی عمل میکنند و در واقع یک منبع انرژی برای به حرکت در آوردن عمل کنندهها هستند. تقریباً همه عمل کنندهها به یک منبع الکتریکی احتیاج دارند؛ حتی عمل کنندههای هیدرولیکی و نیوماتیکی نیز توسط شیرهای الکتریکی شروع به حرکت میکنند. این شیرها مسیر عبور جریانهای پرفشارهوا یا روغن را در مدارها تعیین میکنند و با قطع یا وصل شدن، روغن یا هوا را با فشار بالا درون به سیلندر و پیستون هدایت میکنند. مثلاً برای حرکت دادن یک پای هیدرولیکی، شیر الکتریکی مسیر روغن را برای سیلندر پیستون مورد نظر باز میکند و با این عمل پیشتون در اثر فشار اعمالی از یک طرف در سیلندر به حرکت در میآید و دقیقاً مانند انقباض یا انبساط عضلانی عمل میکند. بعضی از مکانیزهای سیلندر و پیستون یک طرفه هستند و برگشت آنها به حالت اولیه توسط یک فنر در داخل سیلندر انجام میگیرد. بعضی دیگر دو طرفه هستند. یعنی فشار روغن یا هوا از هر دو طرف پیستون میتواند وارد محفظه سیلندر شود و با اعمال فشار بیشتر به یک طرف باعث حرکت پیستون در آن جهت شود. این سیلندر و پیستونهای هیدرولیکی یا نیوماتیکی انواع مختلفی دارند. بعضی از آن ها از فشار سیال برای حرکت دورانی محور اصلی خود استفاده میکنند، بعضی هم حرکتهای خطی در چند جهت را ایجاد میکنند.
اکثر روباتها قابلیت برنامه پذیری مجدد را دارند و این به منظور عوض کردن رفتار روبات در محیطهای جدید یا دستیابی به نقاط حرکت جدید یا اهداف دیگر است. در حقیقت با این برنامه جدید، روباتها زمان قطع وصلشدن موتورها یا عمل کنندههای مختلف یا پردازش داده ها را تغییر می دهند.
همه روباتها دارای حسگر نیستند و بعضی نیز توانایی کمی در بینایی، شنوایی، بویایی و چشایی دارند، اما تقریباً همه آن ها دارای حسگرهایی برای نشان دادن وضعیت و موقعیت آن ها در دو یا سه بعد هستند.
این سیستم مکانیابی یا Localization یکی از مرسوم ترین سیستمهای مورد استفاده در روباتهای متحرک یا Mobile robots است. یکی از ساده ترین تجهیزات سیستم مکانیابی، شمارندههای حرکت دورانی یا encoderها هستند. این تجهیزات در حالت ساده از یک LED در یک طرف چرخ شیار دار یا صفحهی مدرج و یک حسگر نوری در طرف دیگر تشکیل شده است و پرتو نوری با عبور از شیارهای دیسک دوار با برخورد خطوط مدرج روی صفحه دوار سیگنالهایی را به حسگر نوری طرف دیگر ارسال میکند و با این پدیده میتوان به حرکت چرخشی دست یافت. از این خاصیت در بعضی از ماوسهای رایانه ها نیز استفاده میشود. تعدادی از این encoderها با میدانهای مغناطیسی کار میکنند. مثلاً درMR-encoderها یک دیسک دوار که روی آن چند جفت قطب مغناطیسی شمال (N) و جنوب (S) وجود دارد، با دوران توسط محور چرخ یا موتور یا هر عمل کننده دوار دیگر، یک موج سینوسی از ولتاژ را در حسگرهای MR روبه روی خود ایجاد میکنند. در حسگرهای وضعیت (Hall) از این پدیده استفاده میکنند که محور موتور دارای یک خاصیت مغناطیسی دائمی می شود. با دوران و تغییر شار مغناطیسی می توان این تغییرات را با حسگرهای وضعیت ثبت کرد، اما در این نوع شمارنده ها نمی توان به دقت بالایی دست پیدا کرد.
یکی از مرسومترین روباتهای مورد استفاده در خط تولید صنایع، بازوهای روباتیکی هستند. یک نوع معمولی این بازها دارای هفت قسمت اصلی فلزی یا کامپوزیتی هستند که با شش اتصال به هم وصل شده اند. رایانه اصلی، حرکت روبات را در صفحه و در فضا مورد بررسی قرار می دهد و با توجه به بازخوردهای دریافتی از حسگرهای تعیین موقعیت، فشار یا ... و برنامه داده شده به آن، فرمان های لازم را به Step motor های موجود در هر اتصال میدهد.
البته در بعضی از بازوهای بزرگتر که باید قابلیت حمل بار بیشتری را داشته باشند، از سیستم های محرک هیدرولیکی یا نیوماتیکی نیز استفاده میشود. Step motorها برخلاف موتورهای DC معمولی می توانند در زاویه های جزئی معین شده کوچک نیز حرکت کنند. بنابراین دقت آن ها بیشتر از موتورهای DC معمولی است، اما سرعت آن ها پایین تر است. با این حال این دقت بالا به رایانهها این توانایی را میدهد که بازوها را با دقت بالایی حرکت دهند و به صورت مرتب یک عمل تکراری را انجام دهند.
بعضی از روباتها قابلیت یادگیری و ذخیره سازی اطلاعات مربوط به مسیر حرکت و توالی حرکات را دارند و با یک بار انجام دادن عمل مورد نظر توسط یک اپراتور با یک دستگاه کنترل، روبات تمامی موارد ذکر شده در بالا رادر حافظه خود ذخیره میکند. یا به عبارتی، عمل یادگیری را انجام میدهد. سپس این عمل را بارها با دقت زیاد انجام میدهد. مثلاً از این روباتها می توان در صنایع بسته بندی مواد غذایی یا خط مونتاژ استفاده کرد.
یکی از موارد استفاده زیاد از روباتهای صنعتی استفاده از آنها در خطوط مونتاژ رایانه ها و بوردهای الکترونیکی است که با دقت بسیار بالا و اعمال نیروی مجاز، قطعات کوچک رادر جای خود قرار می دند و سپس آنها را به بورد متصل میکنند.
منبع: ماهنامه شبکه